Günümüzdeki akıllı saatler, kalp atışlarımızı takip etmek için fotopletizmografi (kısa haliyle PPG) adı verilen bir şeye dayanıyor. Çalışma şekli oldukça ilginç: yeşil LED ışıkları cildin içinden geçerek kapillerlerimizdeki kan akışındaki küçük dalgalanmaları algılıyor. Ardından bu verileri bileklerimizde gördüğümüz o BPM sayılarına dönüştürüyor. Geçen yıl Nature'da yayımlanan bir araştırmaya göre, sadece otururken hareketsiz duran bir kişi için en iyi markalar yaklaşık %95 doğruluk oranına ulaşıyor. Bunun nedeni, PPG verilerini ivmeölçerden gelen verilerle birleştiren ve okumayı bozabilecek sallanma ya da hareketleri süzerek ayıklayan zeki yazılımlardır. Bu teknolojiyi değerli kılan şey, insanların dinlenme halindeki kalp atış hızlarını gün boyu izleyebilmesini sağlaması, egzersiz sırasında ne kadar zorlandıklarını belirleyebilmesi ve vücutlarının efor sonrası ne kadar hızlı toparlandığına dair desenleri fark edebilmesidir.
Çeşitli çalışmalara göre, gündüz saatlerindeki kalp atış hızı ölçümleri yaklaşık olarak %90 oranında doğru oluyor; ancak sinyal girişimi nedeniyle sayılar yaklaşık 15 ila 20 saniye geride kaldığı için yoğun egzersizler sırasında durumlar karışabiliyor. Daha koyu tenli kişiler ya da bileklerine dövme yaptırmış olanlar genellikle cihazlarının belirli cilt tiplerinde sinyalleri güvenilir şekilde alamadığı için zorlanıyor. Genel fitness amaçları için bu tüketici sınıfı PPG sistemleri kabul edilebilir şekilde çalışıyor ancak gerçek tıbbi ekipmanlar kadar iyi değiller. Örneğin atriyal fibrilasyon tespiti ele alındığında, hastanelerde kullanılan düzgün EKG makinelerine kıyasla sıradan giyilebilir cihazlar bunu yalnızca %73 oranında yakalayabiliyor. Bu yüzden şirketler ürünlerinin tanı koymak için değil, kalp ritimlerinde bir şeyler ters göründüğünde kullanıcıya uyarı vermek amacıyla tasarlandığını sürekli vurguluyor.
Son bir çalışma, PPG teknolojisiyle donatılmış akıllı saatler takan 400 kişiyi inceledi. Bu cihazlar, doğru şekilde test edildiğinde, AFib'i işaret edebilecek anormal kalp ritimlerini yaklaşık %84 oranında tespit etti. Kullanıcılara EKG ile kalplerini kontrol etmeleri yönünde bildirim gönderildiğinde, doktorlar altı ay boyunca fark edilmemiş vakalarda %32 azalma gördü. Saatlerin ilk kontrolleri yapması ve ardından kişileri uygun testlere yönlendirmesi yaklaşımı, FDA tarafından onaylanmış giyilebilir teknolojide yaygın hale geldi. Bu yöntem sorunların erken yakalanmasına yardımcı olur, ancak cihaz okumalarına yalnızca güvenmek yerine, gerçek tıp profesyonellerinden onay alınmasını gerektirir.
Akıllı sistemler, bir kişinin kalp atışlarını kişisel olarak normal olanla karşılaştırarak inceler ve durumun sapmaya başladığı anı tespit edip uyarı gönderir. 2024 yılında Ponemon Enstitüsü tarafından yapılan son bir çalışma ilginç bir bulgu ortaya koymuştur. Uygulama aracılığıyla bu uyarı mesajlarını alan kişilerin yaklaşık %58'i uyarıyı aldıktan sonraki bir gün içinde doktorlarıyla iletişime geçmiştir. Günümüzde çoğu modern cihaz artık doğrudan hastane veri tabanlarına bağlanabildiği için doktorlar, hastaların hatırlayarak not etmesine dayanmak yerine aylar boyu süren kalp atış desenlerini görüntüleyebilmektedir.
İçinde EKG özelliği bulunan saatler, cihazın arka kısmındaki ve üst kısımdaki düğmenin etrafındaki sensörler aracılığıyla kalbin içinde elektriksel olarak olanları ölçerek çalışır. Bir kişi bu düğmeye dokunduğunda, saatin kalp ritmi desenlerini algılaması için gerekli bağlantıyı tamamlar. Gıda ve İlaç İdaresi, bu cihazların katı test gereksinimlerini geçmesinin ardından onay vermiştir. Geçen yıl Journal of Cardiac Electrophysiology'de yayımlanan bir araştırma, insanların hareketsiz oturduğu durumlarda bu akıllı saatlerin, atriyal fibrilasyon olarak bilinen düzensiz kalp atışlarını tespit konusunda standart hastane EKG makineleriyle her 100 vakadan yaklaşık 98'inde aynı sonucu verdiğini bulmuştur.
İstendiğinde EKG ölçümleri, kullanıcıların aritmileri proaktif olarak kontrol etmelerine olanak tanır. Sistemler atriyal fibrilasyonla uyumlu düzensiz dalga formlarını işaretleyerek zamanında tıbbi danışma yapılmasını teşvik eder. Ancak çoğu tüketici cihazı, ventriküler taşikardi gibi karmaşık aritmileri güvenilir şekilde tanıyamaz. Bu nedenle bu cihazlar klinik tanıların yerini tutmak yeriz, tarama yardımcıları olarak en iyi şekilde işlev görür.
Yansıma teknolojisi kullanan nabız oksimetreleri, derimizdeki kılcal damarlardan kırmızı ve kızılötesi ışık geçirerek kan oksijen seviyelerini, yani SpO2'yi tahmin eder. Çoğu insanın gündüz saatlerindeki değerleri %95 ile %100 arasındadır ancak tüketici cihazları her zaman tam olarak doğru olmaz. Özellikle kişi hareket ederken veya daha koyu ten tonlarına sahipse hastane kalitesindeki monitörlerden yaklaşık 3 ila 5 puan farklılık gösterebilirler. Bu cihazların yeni nesli aslında hem oksijen doygunluğu desenlerini hem de solunum hızlarını birlikte takip eder ve bu da uyku apnesi ya da gece düşük oksijen seviyeleri gibi sorunları tespit etmeye yardımcı olur.
Gelişmiş metriklerin güvenilirliğini sınırlayan üç temel faktör:
Modern akıllı saatler, uyku analizi ve aktivite izlemesi aracılığıyla biyometrik verileri anlamlı refah öngörülerine dönüştürür. 2023 yılına ait bir Uyku Tıbbı İncelemesi çalışmasına göre, kullanıcıların %72'si üç ay boyunca tutarlı takip sonrasında uyku kalitesinde iyileşme bildirmiştir.
Akıllı saatler, günümüzde uyku evrelerimizi oldukça iyi bir şekilde belirleyebilir hâle geldi. Geçen yıl Journal of Sleep Research'te yayımlanan bir araştırmaya göre, nabız atışları değişkenliği ölçümlerini ivmeölçerlerden alınan hareket takibiyle birleştirdiklerinde, çoğu model klinikte yapılan ve polisomnografi adı verilen gelişmiş testlere kıyasla yaklaşık %85 ila %92 doğrulukla uyku evremizi tahmin edebiliyor. Bu saatlerin çalışma şekli de oldukça ilginç: kalp atış hızımızın ne zaman yavaşladığını gözlemliyor ve gece boyunca minik hareketleri takip ederek uyku desenlerimizin bir haritasını çıkarıyorlar. Bu, beynimizin anıları işlediği ve ertesi gün ne kadar yorgun hissettiğimiz açısından büyük önem taşıyan derin uyku evrelerinde (N3 olarak adlandırılır) ve REM uykusunda sorunları tespit etmemize yardımcı olur. Bazı önde gelen üreticiler artık cilt sıcaklığı sensörleri eklemeye başladı ki bu da uyku takibini daha da geliştiriyor. Bu ek özellik, vakti tuhaf saatlerde çalışan veya düzenli olarak farklı saat dilimlerine seyahat eden kişiler için özellikle faydalıdır çünkü vücuttaki iç saati daha iyi anlamalarına yardımcı olur.
Takılabilir cihazlar, saatte %3'lük tekrarlayan oksijen doygunluğunda düşüşler aracılığıyla uyku apnesinin erken belirtilerini ve bacak hareket sıklığının artması ile huzursuz bacak sendromunu tespit edebilir ve bu da klinik yönlendirmelerin süresini %34 oranında kısaltır (Wearable Tech Report, 2024). Uyku verileriyle gündüz aktivitesi karşılaştırılarak cihazlar şu şekilde kişiselleştirilmiş öneriler sunar:
Yüksek seviye modeller, bahçecilik veya dans gibi doğrusal olmayan aktiviteler sırasında bile %97 adım sayımı doğruluğunu koruyan 9 eksenli ataletsel ölçüm birimlerini (IMU) kullanır ( IEEE Sensors Journal , 2023). Kalori yakımı tahminleri birden fazla girdi kullanılarak daha da geliştirilmiştir:
| Faktör | Hesaplama Üzerindeki Etkisi |
|---|---|
| Kol salınım genliği | &Plusmn; %12 harcama |
| Yükselti kazancı | her katta +0,5 kcal |
| Sürekli kalp atış hızı bölgeleri | Metabolik denklikler |
| Bu katmanlı yaklaşım, kardiyovasküler dayanıklılığı ve yağ metabolizmasını optimize etmek amacıyla haftada 150 dakika boyunca 2. bölgede kalp atış hızını sürdürmek gibi AKILLI fitness planlamasını destekler. |
Yeni akıllı saat teknolojisi, PPG ve EKG sinyallerine bakarak herhangi bir yere iğne batmadan kan basıncını ölçmeye çalışıyor. Geçen yıl npj Digital Medicine'de yayımlanan bir çalışma, bu erken prototiplerin düzenli hastane tansiyon aletleriyle karşılaştırıldığında hareketsiz oturulan durumlarda yaklaşık 5 ila 8 mmHg hata payı olduğunu ortaya koydu. Ancak kişi hareket etmeye başladığında durum karışıyor ve sadece yürüme bile hatayı 15 mmHg'ye kadar çıkarabiliyor. Yaşlı bireyler ise başka bir zorluk oluşturuyor çünkü damarları genellikle daha sert oluyor ve bu da ölçümleri daha da bozuyor. Bu sorunu çözmek için mühendisler, yaş veya aktivite seviyesi ne olursa olsun herkes için daha iyi sonuçlar kalibre edebilmek amacıyla optik ve elektriksel sensörlerle birlikte bazı gelişmiş yapay zeka yöntemlerini birleştirmeye çalışıyor.
Günümüzde en iyi giyilebilir cihazlar, bir kişinin hangi zamanlarda yumurtlama dönemine girdiğini tahmin etmek için gece vücut sıcaklığı, kalp atış hızı değişkenliği ve uyku alışkanlıkları gibi faktörleri izler. Klinik testler, bu cihazların zamanın yaklaşık %70'inden %85'ine kadar doğru sonuç verdiğini göstermektedir. Geçen yıl yapılan bazı araştırmalar, bazal vücut sıcaklığı ölçümlerini kişinin ne kadar iyi uyuduğu ile birleştirmenin, sadece takvimlere güvenmeye kıyasla adet döngüsü fazlarını tahmin etmeyi yaklaşık 22 puan artırdığını ortaya koymuştur. Ancak bunun sınırları vardır. Düzensiz döngüleri olan kadınlar ya da polikistik over sendromu gibi sorunları olan bireyler için bu cihazlar aynı şekilde etkili çalışmamaktadır ve bu durum doktorların doğru tanı koyabilmeleri için hâlâ başka araçlara ihtiyaç duydukları anlamına gelmektedir.
2024 yılında Johns Hopkins'ten yapılan yeni bir araştırmaya göre, bugün piyasada bulunan akıllı saatlerin çoğu tıbbi tanı amacıyla FDA tarafından onaylı değildir. Bu cihazların sunduğu sağlık özelliklerinin yaklaşık 10'da 8'i uygun düzenleyici onayı almamıştır. Ayrıca ölçüm doğruluğu konusunda hâlâ sorunlar mevcuttur. Örneğin, kan oksijen seviyeleri yoğun egzersizler sırasında sıklıkla sapma gösterir ve kalp ritmi izleme, daha koyu tenli kişilerde düzensiz atışları kaçırma eğilimindedir. Ancak uzun vadeli trendlere bakıldığında umut verici sonuçlar ortaya çıkıyor. Geçen yıl Mayo Clinic'ten yapılan bir araştırma, yüksek tansiyon vakalarının neredeyse %70'inin birkaç ay boyunca nabız desenleri takip edilerek erken dönemde fark edilebileceğini gösterdi. Bu nedenle doktor ziyaretlerinin yerini tutamasa da, bu giyilebilir cihazlar ciddi hale gelmeden önce olası sorunları fark etmekte yardımcı olur ve hastalar ile sağlık hizmeti sağlayıcıları arasında vücutlarında her gün neler olduğunu konuşmak için daha iyi bir diyalog oluşturur.
PPG veya fotopletizmografi, ciltteki kan akışındaki dalgalanmaları ölçmek için LED ışıklarını kullanan ve sürekli kalp atış hızı izlemesi sağlayan akıllı saatlerdeki bir teknolojidir.
PPG teknolojisine sahip akıllı saatler, hastanelerde kullanılan özel EKG makinelerine kıyasla atriyal fibrilasyonu yaklaşık %73-84 doğrulukla tespit edebilir.
Akıllı saatler değerli sağlık bilgileri sunsa da, tıbbi tanı araçlarının veya profesyonel sağlık hizmeti danışmalarının yerini tutmaz.
Akıllı saatler, polisomnografiye kıyasla %85-92 doğrulukla uyku evrelerini belirlemek için kalp atış hızı değişkenliği ile ivmeölçerlerden alınan hareket verilerini kullanır.
Tüketici giyilebilir cihazlarının doğruluğu değişiklik gösterebilir ve hastane sınıfı monitörlere göre yaklaşık %3-5 farklılık arz edebilir.
Son Haberler2025-10-29
2025-09-10
2025-08-13
2025-07-24
2025-06-21
2025-04-09
EN
